Εσείς πόσο συχνά θυμώνετε;
Τώρα με την καραντίνα και τον εγκλεισμό στις περισσότερες οικογένειες τα πράγματα είναι δύσκολα. Αλλά και στους υπόλοιπους χώρους που καθημερινά κινούμαστε ο θυμός μας ακολουθεί αρκετά συχνά. Είτε είμαστε στη δουλειά μας, είτε στο δρόμο, ακόμα και όταν είμαστε με φίλους και γνωστούς πάντα υπάρχει η πιθανότητα να θυμώσουμε με κάτι που θα ακούσουμε ή με κάτι που θα μας συμβεί. Το οτι θυμώνουμε δεν είναι απαραίτητα κακό ωστόσο πρέπει να εκπαιδευτούμε για να διαχειριζόμαστε τον θυμό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Η Δώρα Φούντα, Κοινωνιολόγος, MPhil University of Glasgow – Certified coach University of Cambridge μας εξηγεί οτι ο θυμός δεν είναι απαραίτητα κακός.
Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που συνδέεται συχνά με έντονες αντιδράσεις και επιθετικότητα. Ο τρόπος που το κάθε άτομο εξωτερικεύει τον θυμό του εξαρτάται από την παιδεία του, την προσωπικότητα του καθώς και το περιβάλλον που έχει μεγαλώσει.
Αξίζει να επισημανθεί, ότι ο θυμός δεν είναι απαραίτητα κακός γιατί είναι ένα συναίσθημα και όλα τα συναισθήματα είναι χρήσιμα για την επιβίωση του ανθρώπου. Για παράδειγμα, με το θυμό οι παλμοί της καρδιάς αυξάνονται, εκκρίνεται αδρεναλίνη και το αίμα κινείται προς τα χέρια για να επιτεθούμε σε κάποιον εχθρό. Το αίμα «παγώνει» και τα κέντρα του εγκεφάλου εκκρίνουν ορμόνες που θέτουν το σώμα σε επιφυλακή έτσι ώστε να είναι έτοιμο για δράση. Ως εκ τούτου, είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα καταγεγραμμένο στο DNA του ανθρώπου για να τον προστατεύει από επερχόμενους κινδύνους.
Κατά την διάρκεια του θυμού το πρόβλημα προκύπτει από τις αντιδράσεις μας και όχι από το συναίσθημα που νιώθουμε. Εκείνη τη στιγμή επηρεάζεται η ψυχική και η σωματική μας υγεία. Επίσης, ο θυμός υποκρύπτει και άλλα συναισθήματα, όπως φόβο, απογοήτευση, απόρριψη, ενοχή και θλίψη. Δυστυχώς, κάποιες φορές «κουκουλώνουμε» το θυμό με αποτέλεσμα να εσωτερικεύεται και να γυρνάει στον ίδιο μας τον εαυτό προκαλώντας υψηλή πίεση, στρες ακόμα και κατάθλιψη. Επίσης, κάποιες φορές ο θυμός μετατοπίζεται σε άτομα που δεν ευθύνονται με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα στις σχέσεις μας.
Για παράδειγμα, μπορεί να έχω θυμώσει με τους συνεργάτες μου και να διοχετεύω το θυμό μου στην οικογένεια μου με αποτέλεσμα να δυσκολεύω ακόμα περισσότερο τη ζωή μου.
Αξίζει να αναφερθεί, ότι ενώ μία ποσότητα θυμού είναι αναγκαία για να μας προστατεύει, ο συσσωρευμένος και ανεξέλεγκτος θυμός που έκφράζεται με σωματική, λεκτική ή και μη λεκτική βία (π.χ χειρονομίες, ειρωνικοί μορφασμοί) είναι μη αποδεκτός. Οι διαπροσωπικές συγκρούσεις θα πρέπει να επιλύονται με ήπιο τρόπο, διάλογο και σεβασμό προς τον εαυτό μας και τους άλλους.
Διαχείριση θυμού
Η διαχείριση του θυμού είναι μια δεξιότητα στην οποία θα πρέπει να εκπαιδευτούμε για να την εφαρμόσουμε σωστά. Για να καταφέρουμε να έχουμε υγιείς τρόπους έκφρασης του θυμού. Το πρώτο και βασικότερο βήμα για τη διαχείριση του θυμού είναι η αυτοεπίγνωση και πιο συγκεκριμένα η κατανόηση του τι μας προκαλεί το θυμό. Τι συναισθήματα βιώνουμε και για ποιο λόγο; Θυμώνουμε όταν αισθανόμαστε αδικημένοι, ευάλωτοι, θιγμένοι ή όταν έχουμε τύψεις; Πόσο συχνά θυμώνουμε; Για παράδειγμα μπορεί να παρατηρήσουμε ότι είμαστε καθημερινά θυμωμένοι ή ότι θυμώνουμε κάθε φορά που κάποιος διαφωνεί μαζί μας ή ότι έχουμε την τάση να τα παίρνουμε όλα προσωπικά με αποτέλεσμα να είμαστε καθημερινά οργισμένοι με όλους και όλα.
Το δεύτερο βήμα είναι να παρατηρήσουμε τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνουμε τον θυμό μας. Πώς συμπεριφερόμαστε όταν θυμώνουμε; Tι επιπτώσεις έχει η συμπεριφορά μας στους γύρω μας, αλλά και στον εαυτό μας. Πώς νιώθουμε πριν αρχίσουμε να θυμώνουμε; Tι αρνητικές σκέψεις κυριαρχούν πριν εκδηλωθεί ο θυμός;
Το τρίτο βήμα είναι να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τα βιολογικά σημάδια όταν μας κυριεύει ο θυμός (π.χ. ταραχή, θολή σκέψη, σύγχυση). Ποιες είναι αντιδράσεις του σώματος μας; Αναγνωρίζοντας τα προειδοποιητικά σημάδια, μας δίνεται η δυνατότητα να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να κάνουμε ένα βήμα πίσω πριν χάσουμε τον έλεγχο μας.
Σε γενικές γραμμές, όταν νιώθουμε θυμωμένοι, είναι χρήσιμο να αποφεύγουμε να βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα και να αποστασιοποιούμαστε από την κατάσταση που βιώνουμε εκείνη τη στιγμή. Επίσης, αν έχουμε τη δυνατότητα, μια καλή ιδέα είναι να πάμε μία βόλτα ή να απασχοληθούμε με κάτι άλλο, για να δοθεί η δυνατότητα στον οργανισμό μας να ηρεμήσει και να επανέλθει η λογική σκέψη. Ο θυμός μπορεί να ελεγχθεί μόνο όταν κατανοήσουμε πώς λειτουργεί και μάθουμε να εκφράζουμε τα συναισθήματα μας εποικοδομητικά, χωρίς να πληγώνουμε τους άλλους.
Ο σκοπός της διαχείρισης θυμού δεν είναι να μάθουμε να μην θυμώνουμε ή να καταπιέζουμε το θυμό μας, αλλά να ανακαλύψουμε λειτουργικούς τρόπους έκφρασης του. Η διαχείριση του θυμού δεν είναι εύκολη και δεν μπορεί να επιτευχθεί σε μια ημέρα. Απαιτεί αυτογνωσία, υπομονή, επιμονή, αλλά κυρίως αλλαγή του τρόπου σκέψης. Τέλος, ας μην ξεχνάμε δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα, αντίθετα υπάρχουν καλές και κακές συμπεριφορές.
Σχόλια