Πατάτα: Τι κρύβεται τελικά πίσω από αυτή τη φαινομενικά αθώα τροφή
Σε ποιον δεν αρέσουν οι τηγανητές πατάτες, οι πατατοσαλάτα και οι ξεροψημένες πατάτες φούρνου. Κάντε το εικόνα και είναι σίγουρο ότι θα θέλατε να είχατε ένα πιάτο πατάτες στο τραπέζι σας. Ωστόσο σύμφωνα με τους ειδικούς η κατανάλωση πατάτες δεν είναι πάντα ότι καλύτερο για τον οργανισμό μας. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και ας ταξιδέψουμε πολλά, πολλά χρόνια πίσω.
Η πατάτα, με επιστημονική ονομασία ως γεώμηλο, είναι ένα ιθαγενές φυτό των υψιπέδων του Mεξικού, του Περού, της Xιλής και της Kολομβίας. Μεταφέρθηκε από τη Νότιο Αμερική στην Ισπανία από Ισπανούς εξερευνητές και επεκτάθηκε ταχέως σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας την έφερε στην Ελλάδα, για να θρέψει το φτωχό πληθυσμό των Ελλήνων, δε θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί το βαθμό με τον οποίο αυτή διαδόθηκε ευρέως στη χώρα μας.
Σήμερα, η κατανάλωση της έχει ευρύτατα καθιερωθεί, τόσο από τα παιδιά όσο και από τους ενήλικες με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Προσφέρει μεγάλη ευχαρίστηση, γιατί είναι εξαιρετικά εύγευστη. Εμπεριέχονται, επίσης, σε αυτήν σημαντικά θρεπτικά και πολύτιμα για την υγεία μας συστατικά.
Ωστόσο, η πατάτα περιέχει σημαντικές ποσότητες χημικών και φυτοφαρμάκων, παράγοντες οι οποίοι την καθιστούν ιδιαιτέρως επικίνδυνη για την υγεία μας. Η φύση του καρπού της και ο σύγχρονος τρόπος με τον οποίο αυτή παράγεται και καλλιεργείται μπορούν να προξενήσουν διάφορες διαταραχές στον οργανισμό του ατόμου.
Οι επιβλαβείς ιδιότητες της πατάτας δεν αφορούν μόνο το εσωτερικό της. Αρκετοί άνθρωποι αρέσκονται στο να τρώνε και τη φλούδα της, η οποία μπορεί να είναι ακόμη πιο επιβλαβής κι έχει, μάλιστα, ενοχοποιηθεί για τη διατάραξη του εντερικού μικροβιώματος.
Η Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής, Αντιγηραντικής και Αναγεννητικής Ιατρικής Dr. Νικολέτα Κοḯνη, M.D. μας εξηγεί τους λόγους που πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτική στην κατανάλωση πατάτας. “Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από τον ορισμό του εντερικού μικροβιώματος. Μόνο αν γνωρίζουμε επαρκώς τις ιδιότητες και τις λειτουργίες που επιτελεί το εντερικό μικροβίωμα στον ανθρώπινο οργανισμό, θα μπορέσουμε να καταλάβουμε πώς αυτό συνδέεται με την πατάτα και να συνειδητοποιήσουμε τις δυσάρεστες επιπτώσεις που προκαλούνται από την κατανάλωση της. Το εντερικό μικροβίωμα εδράζεται στο έντερο μας και σε αυτό φιλοξενούνται μέχρι και 1.000 είδη βακτηρίων. Το καθένα εξ’ αυτών διαδραματίζει διαφορετικό ρόλο στον οργανισμό μας. Το εντερικό μικροβίωμα αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό σύστημα και τυχόν μεταβολές που σημειώνονται στο μικροβιακό ιστό μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιες φλεγμονές. Επιπλέον, έχει τεκμηριωθεί από πλήθος επιστημόνων η άποψη ότι η διατάραξη της μικροχλωρίδας του εντέρου μπορεί να επιφέρει την ανάπτυξη μεταβολικής δυσλειτουργίας, με επακόλουθο την πρόκληση ανισορροπιών στο μεταβολισμό της γλυκόζης και την αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη. Παράλληλα, εμπλέκεται σε διάφορες διαταραχές που συνδέονται με το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου. Επομένως, καθίσταται πασιφανές το γεγονός ότι η ισορροπία του εντερικού μικροβιώματος είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση της υγείας μας. Όταν, μάλιστα, διαταραχθεί η λειτουργία του εντερικού μικροβιώματος, τα διάφορα βακτήρια που εδράζονται σε αυτό ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονή κι όλες αυτές οι διαδικασίες εμπλέκονται στις διαταραχές του μεταβολισμού”.
Βλάβες που προκαλούνται στο Εντερικό Μικροβίωμα από τη συχνή κατανάλωση Πατάτας
Έχει παρατηρηθεί ότι τα περιστατικά της Ελκώδους Κολίτιδας είναι περισσότερα σε χώρες όπου η πατάτα καταναλώνεται σε υπερβολικό βαθμό γεγονός που δεν είναι καθόλου τυχαίο. Όπως μας εξηγεί η γιατρός “Τα γλυκοαλκαλοειδή και η σολανίνη είναι ουσίες που εμπεριέχονται στις πατάτες, οι οποίες μπορούν να διαπεράσουν τις μεμβράνες που περιέχουν χοληστερόλη και να διασπάσουν την ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού. Η κατάσταση αυτή, όμως, πυροδοτεί την ανάπτυξη της φλεγμονώδους νόσου του εντέρου. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι, όταν διασπάται η ακεραιότητα του επιθηλιακού φραγμού, αυξάνεται η διαπερατότητα του εντέρου, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η είσοδος παθογόνων μικροβίων στον οργανισμό. Παράλληλα, οι ποσότητες των γλυκοαλκαλοειδών που εμπεριέχονται στις πατάτες μπορούν αφενός να επηρεάσουν δυσμενώς το εντερικό μικροβίωμα κι αφετέρου να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της Φλεγμονώδους Νόσου του Εντέρου σε άτομα που ήδη πάσχουν από αυτή. Εν κατακλείδι, με βάση τα αποτελέσματα ερευνών, γίνεται αντιληπτό ότι η συχνή κατανάλωση της πατάτας μπορεί να επιδεινώσει σε μεγάλο βαθμό τη φλεγμονή του εντέρου σε άτομα που παρουσιάζουν προδιάθεση, λόγω των γλυκοαλκαλοειδών που περιέχει.
Χημικές Ουσίες που εμπεριέχονται στις πατάτες
Πέραν των δυσμενών επιπτώσεων που μπορεί να προκαλέσει η κατανάλωση της πατάτας στο μικροβίωμα του εντέρου, υπάρχει ο κίνδυνος να επιφέρει επιπλέον δυσάρεστες συνέπειες στην υγεία μας, εξαιτίας των χημικών και τοξικών ουσιών που περιέχει.
Καταρχάς, οι καλλιεργητές υποβάλλουν τις πατάτες σε χημικές επεξεργασίες, προκειμένου να διατηρηθεί η παραγωγή τους. Καθ’ όσον καλλιεργούνται οι πατάτες, χορηγούνται σε αυτές μυκητοκτόνα, πριν από τη συγκομιδή ψεκάζονται με ζιζανιοκτόνα, και κατόπιν της συγκομιδής ψεκάζονται εκ νέου, για να αυξηθεί ο χρόνος ζωής τους στα ράφια των καταστημάτων.
Ταυτόχρονα, η πατάτα έχει την τάση, ως ρίζα, να απορροφά όλα τα φυτοφάρμακα, τα ζιζανιοκτόνα και τα εντομοκτόνα που υπάρχουν στο έδαφος. Έχουν ανευρεθεί περισσότερα από 35 διαφορετικά είδη φυτοφαρμάκων στις πατάτες. Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Δεδομένων Φυτοφαρμάκων του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ, 6 εξ’ αυτών είναι πιθανώς καρκινογόνα, 12 ενοχοποιούνται για ορμονικές διαταραχές, 7 περιέχουν νευροτοξίνες και σε 6 από αυτά περιλαμβάνονται αναπαραγωγικές τοξίνες. Το αποτέλεσμα είναι η πατάτα να αποτελεί ένα άκρως τοξικό τρόφιμο, οι τοξικές ουσίες του οποίου δεν περιορίζονται μόνο στη φλούδα, αλλά εισχωρούν και στο εσωτερικό της.
Πατάτες ή Γλυκοπατάτες;
Μπορεί να μην είναι τόσο ευρύτατα διαδεδομένες όσο οι κανονικές πατάτες, παρά ταύτα οι γλυκοπατάτες αποτελούν μια ιδιαίτερα θρεπτική τροφή, που μπορεί να καταναλωθεί με πολλούς τρόπους. Προσκομίζουν πολλά οφέλη στον οργανισμό μας, γιατί περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις μικροθρεπτικών συστατικών και βιταμινών.
Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε Βιταμίνη Β6 κι αποτελούν καλή πηγή Βιταμίνης C. Επιπλέον, στις γλυκοπατάτες εμπεριέχονται μεγάλες ποσότητες Βιταμίνης D, η οποία ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και την καρδιά και υποστηρίζει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.
Παράλληλα, στη γλυκοπατάτα συναντώνται υψηλές συγκεντρώσεις σιδήρου και ασβεστίου, γι’ αυτό το λόγο ενισχύεται η καλή κυκλοφορία του αίματος και βελτιώνεται η πυκνότητα των οστών. Λόγω, μάλιστα, του γεγονότος ότι αποτελεί πλούσια πηγή μαγνησίου, βοηθάει στην αντιμετώπιση του άγχους.
Η γλυκοπατάτα, επίσης, έχει υψηλή περιεκτικότητα τόσο σε καροτενοειδή, τα οποία ενισχύουν την όραση και το ανοσοποιητικό σύστημα όσο και σε αντιοξειδωτικά, τα καταπολεμούν τις ελεύθερες ρίζες, παρεμποδίζοντας την οξείδωση των κυττάρων.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η γλυκοπατάτα έχει πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, με αποτέλεσμα να σταθεροποιούνται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και το άτομο, όταν καταναλώνει γλυκοπατάτα, ανταποκρίνεται επαρκώς στην ινσουλίνη.
Έχει, μάλιστα, αυξημένες ποσότητες καλίου, οι οποίες συμβάλλουν στη ρύθμιση των καρδιακών παλμών και των νευρικών σημάτων, ενώ είναι ιδιαίτερα επωφελής για το έντερο. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, γεγονός που μειώνει την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.
Με ποιους τρόπους τελικά θα ενισχύσουμε το εντερικό μικροβίωμα και θα εμποδίσουμε την εμφάνιση νοσημάτων ;
Η γιατρός μας εξηγεί “Οι τροφές που καταναλώνουμε επηρεάζουν σημαντικά τον οργανισμό μας. Η κατανάλωση σωστών τροφών μπορεί να ενισχύσει την υγεία του εντερικού μικροβιώματος. Όταν διατηρείται η ισορροπία του μικροβιώματος του εντέρου επιτυγχάνεται με καλύτερο τρόπο η διαδικασία της πέψης, μειώνονται οι φλεγμονές, καταπολεμείται το άγχος και βελτιώνεται η λειτουργία του εγκεφάλου.
Σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, είναι εμφανής ο βασικός ρόλος που διαδραματίζει το εντερικό μικροβίωμα στην υγεία μας. Γι’ αυτό το λόγο, συνιστάται η αποφυγή μιας σειράς τροφίμων, οι οποίες έχουν θεωρηθεί ότι αυξάνουν τη διαπερατότητα του εντέρου, όπως είναι οι πατάτες. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι η συγκεκριμένη τροφή πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία. Απλώς, καλό θα ήταν να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση της ή να αντικαθίσταται από τις γλυκοπατάτες, οι οποίες παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες στη γεύση και στην υφή με τις πατάτες, χωρίς, ωστόσο, να επιβαρύνουν την υγεία του εντερικού μικροβιώματος. Αντιθέτως, έχουν ευεργετικές ιδιότητες και προσφέρουν πολλά οφέλη στον οργανισμό μας”.
Photo by Dan Counsell
Σχόλια